Terugblik: Landelijke Vakdag Veiligheid Voorop

Op 14 maart 2023 vond de Landelijke Vakdag Veiligheid Voorop in ‘s-Hertogenbosch plaats. De reacties op de dag zelf waren direct al: ‘inspirerende dag met mooie ontmoetingen en bijzondere gesprekken en bevlogen deelnemers’ en ‘met deze dag heeft het samenwerken en samen werken voor de mensen waarvoor we het allemaal doen weer een flinke boost gekregen.’ Laat dat nu precies de bedoeling zijn geweest van deze vakdag.

Op de vakdag kwamen professionals van politie, Veilig Thuis, Openbaar Ministerie, Raad voor de Kinderbescherming, de drie reclasseringsorganisaties, gemeenten, Zorg- en Veiligheidshuizen en anderen bij de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling betrokken mensen samen. Onder leiding van Ruben Maes gingen deze enthousiaste aanwezigen samen aan de slag rond het thema samen werken bij de samenloop van zorg en straf in de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. Centraal stonden de vragen: hoe werk je effectief samen in acuut onveilige situaties, op ZSM, in een actie-overleg of bij strafbare kindermishandeling? Waar loop je tegenaan en wat is ervoor nodig om die samenwerking te verbeteren?

Samen aan de slag in de praktijk én met signalen uit wetenschappelijke onderzoeken

De vakdag startte met een geluidsfragment waarin verschillende partners vertellen wat samenwerking in een specifieke casus voor hen betekende. Het gaf krachtig weer dat we niet allemaal hetzelfde zijn, maar wel hetzelfde doel voor ogen hebben; de geweldscirkel doorbreken. Ruben sprak vervolgens samen met Pauline Klomp van de politie, Majone Steketee van het Verweij Jonker Instituut en Hanneke Bakker van de Blijfgroep en Veilig Thuis Flevoland over de voortdurende afweging tussen niet te veel praten, maar het samen doen aan de ene kant en aan de andere kant de rust nemen om te onderzoeken wat het meest effectief is. Elkaar als partners goed leren kennen en dus de krachten bundelen is dan noodzakelijk.

Verdiepen in de kunst van samen werken mét compassie

Aan de hand van de vier thema’s die op de dag centraal stonden: invloed geven en nemen, compassie als brandstof, kennis als fundament en wederzijds begrip, gingen alle deelnemers naar een verdiepingssessie. Annemarie Kemp, officier van Justitie in Limburg inspireerde de deelnemers met haar eigen verhaal over het belang van het samen optrekken van de ‘harde’ (politie, justitie) met de ‘zachte’ (hulpverlening) kant. Hameeda Lakho, auteur en ervaringsdeskundige vertelde hoe je met echte compassie daadwerkelijk het verschil kan maken. Janine Janssen, lector Veiligheid in Afhankelijkheidsrelaties bij Avans Hogeschool en de Politieacademie maakte inzichtelijk dat kennis over elkaars taken, visies en opgaven bijdragen aan begrip voor elkaar en de eigen deskundigheid. Pieter Frijns, onder andere werkzaam bij ministerie BZK, maar ook auteur van ‘Gelukkig Veranderen’ onderzocht in een gesprek met de zaal onder andere de rol van cultuur in samenwerkingen.

Samen aan de slag

Elke deelnemer kon voor het middagdeel kiezen uit het bijwonen van een praktijksessie of een debat. De praktijksessies stonden in het teken van één van de vier thema’s van samenwerken. In de Doorzagerij zetten de deelnemers hun tanden in luisteren en doorvragen en speelden zo met wat je anders kan doen om een andere uitkomst in een gesprek te krijgen. In de Situation room zagen we deelnemers in de huid kruipen van een netwerkpartner en zo speelden zij een situatie na. Samen ervaarden zij wat er gebeurt als iemand ineens meer invloed neemt in een gesprek. Bij het nieuwsbericht van de toekomst werd gedroomd hoe de samenwerking er over twee jaar uit ziet. En wat is daar dan nu voor nodig? Mooie gesprekken en ideeën zijn hier gehoord en genoteerd. In de vierde praktijksessie bespraken de deelnemers in een zogenaamde veiligheidsraad dilemma’s in de samenwerking die gezamenlijk werden omgezet in concrete resoluties. Wat kunnen we zelf de komende tijd doen om de samenwerking te verbeteren? In het levendige en drukbezochte debat werden verschillende vraagstukken besproken, telkens vanuit het perspectief van één partner die andere partners uitnodigde om aan te schuiven om het vraagstuk verder te bespreken.

Een boost voor morgen

Na een heerlijk (vega) worstenbroodje, dat hoort er natuurlijk bij in ‘s-Hertogenbosch, vond de afsluiting plaats. De dagvoorzitter ging met een aantal bespiegelaars en de zaal in gesprek over de oogst van de dag. Met name de ontmoetingen en de overtuiging dat samen aan het werk zijn het verschil maakt, zorgde voor veel enthousiasme en inzet bij de deelnemers gedurende de hele dag. Dat is ook de bespiegelaars niet ontgaan. Zij pikten daarnaast in alle sessies inspiratie en concrete stappen voor verbetering van de samenwerking voor de dag van morgen op. Deze vakdag heeft de werkdag van morgen – en de dagen daarna! – een extra boost gegeven.

Op naar een volgende editie!

Opbrengsten praktijksessies en Nieuwsbericht van de Toekomst

De allerbelangrijkste opbrengst is uiteraard de waardevolle gesprekken die de deelnemers in de verschillend praktijksessies hebben gevoerd. Verbinding is gemaakt of juist versterkt en geeft die boost voor de dag van morgen. Een aantal werkvormen heeft concrete uitkomsten opgeleverd, die willen we jullie niet onthouden.

In de praktijksessie Nieuwsbericht van de toekomst hebben deelnemers samen gedroomd over nieuwskoppen over 2 jaar. Lees de tien mooie nieuwsberichten uit het jaar 2025!

In de praktijksessie Veiligheidsraad zijn verschillende resoluties aangenomen.
Een oproep aan alle partners in de keten om hier mee aan de slag te gaan.

Resoluties

Nr. 001: Stel convenant voor snelle informatie uitwisseling op zodat je snel ad hoc kan overleggen.
Nr. 002: Zet in op de samenhang tussen 1. Geplande screening THV, 2. Ambulantisering – plegeraanpak en 3. Time out . Dit vraagt om omslag in visie beleid bij gemeenten, voorwaarden stellen voor zorgacceptatie en inzet ervaringsdeskundigen.
Nr. 003: Leer elkaar als partners echt beter kennen, door samen te gaan zitten, het gesprek aan te gaan en samen met de gezinnen. Maak dit een prioriteit in de uitvoering.
Nr. 004: Maak routes simpel door minder op protocollen te focussen, regels durven te herzien en minder formulieren te maken. Investeer op deskundigheid om dit mogelijk te maken.
Nr. 005: Zit in op het mogelijk maken dat slachtoffers (met kinderen) in hun eigen thuisomgeving kunnen blijven.
Nr. 006: Zet in op versterken samenwerken door gluren bij de buren en de tuin onderhouden. Hierdoor elkaars taal leren spreken, meer kennis van elkaars werk, makkelijker contact zoeken.
Nr.007: Kennis: Zoek balans tussen generalisten en specialisten en breng vaste thema’s onder.
Nr. 008: Uniformeer Zorg en Veiligheidshuizen: vaste thema’s beleggen geeft duidelijkheid aan de partnes.
Nr. 009: Durft te kiezen van ‘couleur locale’ naar meer ‘eenheid’.
Nr. 010: Zet in op zowel formele als informele communicatie als je samenwerkt.

In de praktijksessie Situation Room is men in de huid gekropen van een collega. Een aantal bevindingen na deze ervaringen.

Compassie komt tot uiting door ook de context van de familie en geschiedenis mee te nemen
Samenwerking versterkt door af en toe inderdaad in de huid va de collega te kruipen. Dit vaker doen.
Ervaringsdeskundigheid inzetten voor naast het slachtoffer levert meer compassie
Compassie mag best leidend zijn in plaats van ‘de deur dicht houden’
Bij intiem terreur is compassie absoluut niet op zijn plaats.
Om invloed te geven en nemen is het belangrijk om elkaar rol te begrijpen en elkaars rol te benutten. Dit laatste door elkaar te bevragen, je eiland te verlaten, maar ook een beeld van een casus goed schetsen en dan ook de vervolgstap formuleren.
Een bijdrage leveren aan een casus ook al is het niet je verantwoordelijkheid vanuit de kaders; je kan zo invloed geven en nemen. Team belang
Invloed geven en nemen is ook alle stemmen aan tafel het woord geven. Zet daarbij wensen in de koelkast, blijf concreet.
Een casus bekijk je altijd met elkaar en met een blik vanuit verschillende perspectieven. Blijf bij je rol en de kennis die bij deze rol hoort.
Durf de eigen organisatie “los te laten” bij casusbesprekingen.
Om de samenwerking te verbeteren zouden we meer tijd in samenwerken willen steken, meer kennis van ieders organisatie opdoen en verwachtingen realistischer moeten formuleren.